Czas krwawego księżyca

Człowiek chciwy i pozbawiony moralności potrafi wspiąć się na wyżyny kreatywności jeżeli chce kogoś okraść, a ręce ma związane obowiązującymi paragrafami. Kiedyś, w czasach Dzikiego Zachodu, było dużo łatwiej, wszystko było bardziej przejrzyste. Indianie prowadzili wojny z białym najeźdźcą w myśl niepisanego prawa silniejszego. Gwałty i rabunki po prostu były, zajmowało się ziemię, odgradzało płotem i już. Ale przyszły te cholerne prawa jak w przypadku plemienia Osagów z Oklahomy, wśród których rozparcelowano na własność działki. I nie byłoby w tym nic zdrożnego, biały mógłby machnąć ręką na te hektary, Ameryka jest przecież duża. Tylko, że ta konkretna ziemia okazała się być bogata w złoża ropy.

Co jak co, ale prawo własności to w Ameryce rzecz święta, z tym trzeba się było liczyć. Więc wracając do tej kreatywności, a idąc dalej podłości, człowiek wzniósł się na jej wyżyny. Co zrobić z taką rodziną Indian z Oklahomy, która ma prawo do eksploatowania złoża? Ano można na przykład wżenić się w rodzinę, a własne rasistowskie poglądy odwiesić na kołek. Można też kogoś zabić po cichu, można też sprzedawać towary czy wszelkie usługi po zbójeckich cenach (mahoniowa trumna za grubo ponad tysiąc dolarów na początku XX wieku? Będzie pani zadowolona).

I o tym jest Czas krwawego księżyca, o kolejnej zbrodni dokonanej na rdzennych Amerykanach. Tak, oczywiście, filmowcy mają tematów pod dostatkiem. Jednak Czas krwawego księżyca opisuje przypadek szczególnie perfidny. Wyobraź sobie, że szanujesz prawo (bo jednak respektujesz pewne reguły, boisz się odsiadki) więc stajesz się podły w sposób niezwykle wyrafinowany. I tacy są anty bohaterowie najnowszego filmu Martina Scorsese.

Można by wysnuć tezę, że Osagowie mieli to nieszczęście, że stali się zamożni. Uważam, że nie można tak pisać, bo Osagowie mieli po prostu szczęście. Ich nieszczęście polegało na tym, że jednocześnie byli ślepi, naiwni, wpuścili (nie po raz pierwszy) białego węża, który ich omamił, oszukiwał, kreował się na przyjaciela.

Martin Scorsese oparł swój film w głównej mierze na książce reportażu Davida Granna Czas krwawego księżyca. Zabójstwa Osagów i narodziny FBI z 2017 roku. Na polskim rynku wydawniczym tytuł ukazał się rok później. Warto jednak nadmienić, że sprawa śmierci „najbogatszych Indian Ameryki” z plemienia Osagów była już wcześniej przedstawiona w nominowanej do Pulitzera powieści Lindy Hogan Mean Spirit z 1991 roku. Ten tytuł wciąż czeka na polskie wydanie.

Czas krwawego księżyca, szósty wspólny film Scorsese i DiCaprio, dziesiąty wspólny film Scorsese i De Niro. 206 minut, 200 milionów dolarów i duże perturbacje na etapie produkcji. Tak, Krwawy księżyc długo wznosił się na nieboskłon zanim mógł w pełni rozbłysnąć swoim krwawym blaskiem. Grann rozpoczął pracę nad reportażem na początku 2016 roku, prawa zostały w mig sprzedane bo producenci zobaczyli duży potencjał w materiałach zebranych przez Granna. I pewnie premiera mogłaby nastąpić szybciej, ale wszystko zostało spowolnione przez pandemię. Czekał Scorsese, czekali aktorzy, na szczęście poczekał też Paramount Pictures, który razem z Apple TV+ sfinalizował to przedsięwzięcie.

Fabuła koncentruje się więc na wydarzeniach z lat 20. XX wieku kiedy to na terenach należących do wspomnianego już plemienia zostaje odkryta ropa. Wszyscy wiemy jakie spustoszenie może zrobić takie odkrycie. Co dzieje się z człowiekiem przy okazji wzmożonego wydobycia czarnego złota pokazał już dobitnie Paul Thomas Anderson w swoim wybitnym Aż poleje się krew. Ropa naftowa i bogactwo z nim związane potrafią oślepić tych z najtwardszym kręgosłupem moralnym. Indianie z plemienia stali się ludźmi zamożnymi i stało się to niemalże z dnia na dzień. A resztę już znacie.

Czas krwawego księżyca to skrupulatny zapis zbrodni i zbrodniczych schematów, którymi posługiwali się biali z Oklahomy z początku XX wieku. Działały tam struktury niemalże mafijne z capo na czele (dobry wujek William King Hale, w tej roli Robert De Niro), który stworzył konglomerat zbrodniarzy w jakiś sposób z nim spowinowaconych. Siostrzeńcy, kuzyni, znajomi, „przyjaciele”, wszyscy oni kierowali machiną powolnego, sukcesywnego wykańczania Indian i przejmowania majątków.

Na deser zostawiłem Ernesta Burkharta, w którego wcielił się Leonardo DiCaprio, a który był przecież główną postacią tego dramatu. To niesamowite z jaką precyzją DiCaprio oddał patologię zachowania od kreowania fałszywej atmosfery, przez motyw wypierania, przez świadome brnięcie coraz głębiej w zbrodnie aż po próbę ratowania się przy samym śledztwie. Wszystkie te elementy dotyczą zresztą również Hale’a i jego krewniaków i każdej jednej „zaangażowanej” osoby z regionu.

To bardzo dobry film, ale bez fajerwerków. Zresztą Scorsese to już nie jest reżyser od strzelania sztucznymi ogniami. Tu chodziło o rzetelne przedstawienie historii z szacunku do zmarłych osób. Temat to ważny i widać zaangażowanie twórców. Wszystko ma tu szansę dokładnie wybrzmieć, a i sam Scorsese będzie miał w finale coś do powiedzenia.